БҰҰ: әлем елдерін су басу қаупі бар

БҰҰ Қауіпсіздік кеңесінде теңіз деңгейінің көтерілу проблемасы қарастырылды. Егер орташа жаһандық температура 2 градусқа көтерілсе, процесс екі есе жылдамдауы мүмкін. Теңіз деңгейінің көтерілуі жаһандық қауіпсіздікке қауіп төндіреді. Болашақта бүкіл ел жер бетінен жойылып кету қаупі бар. 

Мәселе, тек аралтектес мемлекеттерде ғана емес, сонымен қатар кейбір дамыған елдердің жағалау аймақтарына да әсер етеді. Сонымен, ХХ ғасырда әлемдік мұхит деңгейі соңғы үш мың жылда бұған дейінгі басқа ғасырға қарағанда тез өскен. Егер жаһандық температура екі градусқа көтерілсе, ол екі есе артады.

Мысалы, Соломон аралдары мен Фиджиде бұл жаппай қоныс аударуға әкелді. Ал Африкада тұзды судың тұщы сумен араласуына байланысты егін жарамсыз боп қалды. Туризм мен ауыл шаруашылығы зардап шегеді. Адамдарда күнкөріс жоқ.

«Кез келген сценарийде Бангладеш, Қытай, Үндістан және Нидерланды сияқты елдерге қауіп төнеді. Барлық континенттердегі мегаполистер Лондон, Нью-Йорк және Буэнос-Айресті қоса алғанда, ауыр зардапқа тап болады. Бұл жағалау аймақтарында тұратын 900 миллионға жуық адамға, яғни планетаның әрбір 10-шы тұрғынына әсер етеді», – деді БҰҰ Бас хатшысы Антонио Гутерриш.

Сонымен қатар, Антарктидадағы ақырет мұздығы деп аталатын Твейтс мұздығы тез еріп жатыр. Мұның себебі – жылы су, – деп жазды nature журналы. Ол төменгі бөлігіндегі жарықтар мен басқа тесіктерге енеді. Нәтижесінде мұздық жылына 30 метр жылдамдықпен ериді. АҚШ-тағы Флорида штатымен салыстыруға болатын Твейтстің жоғалуы көршілес мұз блоктарына теріс әсер етеді. Егер олар еріп кетсе, онда дүниежүзілік мұхит деңгейі үш метрге көтеріледі.

Тағы бір нәрсе: Францияның оңтүстік-батысындағы Сулак-сюр-Мер қаласындағы көпқабатты үй 60-шы жылдары салынған. Содан кейін ол мұхиттан шамамен 200 метр қашықтықта орналасқан. Бірақ судың келуіне байланысты 50 жыл ішінде қашықтық бірнеше метрге дейін қысқарған.

Соңғы онжылдықтарда Сулак-сюр-Мердегі жағажайлар жылына 2,5 метр жылдамдықпен қысқаруда. Қала елдегі ең жылдам жағалау эрозиясынан зардап шегеді. Мамандардың айтуынша, қауіпті жағалау аймақтарында 50 мыңға жуық үй бар.

Алдағы 300 жылда су деңгейі екі, тіпті төрт есе артады, дейді климаттың өзгеруі жөніндегі үкіметаралық топтың зерттеуі. Процесс, ең алдымен, парниктік газдар шығарындыларымен байланысты. Еуропада мұхит деңгейінің көтерілуі Солтүстік теңіз жағалауына әсер етеді: Нидерланды, Бельгия, Ұлыбританияның шығысы. Венеция шығанағы айтарлықтай артады. Су тасқыны аймағында 13 миллионнан астам еуропалықтың үйлері болады.

Ал Азияда ірі өзендердің сағаларын су басуы мүмкін. Мысалы, Бангладештегі халық көп қоныстанған Ганг сағасы.

Дүниежүзілік банктің болжамы бойынша, 2050 жылға қарай ең нашар экологиялық сценариймен Орталық Азия елдерінің кейбір тұрғындары жаңа тұрғылықты жер іздеп, үйлерін тастап кетуге мәжбүр болады, – делінген мәлімдемеде.https://turkystan.kz/article/213930-buu-elem-elderin-su-basu-kaupi-bar/