Еуропалық саясаткерлер Трамптың ойын өзгерте ала ма?
Еуропа көшбасшылары Украинадағы жағдайы бойынша бас қосты. Ланкастер-хауста өткен кездесу 2 сағатқа созылды, деп хабарлайды BAQ.KZ тілшісі BCC-ге сілтеме жасап.
Жиынға 18 елдің өкілдері қатысты. Басты тақырып — Украинаға әскери көмек көрсету және Ресей мен Украина арасындағы қақтығысты тоқтату.
Ұлыбритания премьер-министрі Кэйр Стармердің жауабы белгілі еді. Еуропа бұл мәселеде өз рөлін ойнауы керек. Ол Ұлыбритания, Франция және басқа да елдердің Украинамен бірге бейбіт келісім жоспарын дайындап, кейін оны АҚШ-пен талқыға салу керегін айтты.
Стармердің сөзінше, Еуропа Украинаға әскери көмекті жалғастырады және соғыс аяқталған жағдайда елдің қорғаныс қабілетін күшейтеді. Ол Украинаны қорғау және бейбітшілікті қамтамасыз ету үшін «коалициясы» құрыладі деді. Алайда әзірше бұл коалицияға кімдер кіретіні белгісіз.
Ұлыбритания мен Франция Украинаға әскер жіберуге дайын. Ал Еурокомиссия басшысы Урсула фон дер Ляйен Украинаны «Украинаны жау алмайтындай» елге айналдыру қажетін атап өтті.
Бұл бастаманың мақсаты – соғыстан кейінгі қауіпсіздік кепілдіктерін күшейтіп, АҚШ-ты, әсіресе Дональд Трампты, Украинаға әскери қолдау көрсетуге көндіру. Алайда Трамп әлі күнге дейін бұл бағытта қадам жасаған жоқ. Оның пікірінше, Украинада америкалық кен өндіруші компаниялардың болуының өзі тұрақтылықты қамтамасыз етуге жетіп жатыр. Десе де, Стармер бұған келіспейтінін ашық айтып, қауіпсіздік үшін АҚШ-тың қолдауы қажет екенін жеткізді.
Бұл саммит Еуропаның дипломатияда белсенді рөл атқаруға тырысқанын көрсетті. Соңғы апталарда Украинадағы соғысты тоқтату әрекеттерін негізінен Трамп жүргізді. Ол Ресей президенті Владимир Путинмен және Украина президенті Владимир Зеленскиймен тікелей келіссөздер жүргізді. Еуропа сонымен қатар Трамп пен Зеленский арасындағы салқын қарым-қатынастан кейін әлсіреген трансатлантикалық байланыстарды қалпына келтіруге мүдделі.
Соңғы аптада АҚШ-тың қазіргі әкімшілігі еуропалық одақтастарын қатты сынға алып жүр. Вашингтон олардың демократиялық ұстанымдарына күмән келтіріп, БҰҰ-да қарсы дауыс беріп, тіпті негізгі тұлғаларының бірі Илон Маск арқылы «АҚШ НАТО-дан шығуы керек» деген ойды алға тартты.
Ланкастер-хаустегі саммит премьер-министр Стармер үшін екі мақсатты көздеді: дипломатиялық шиеленісті бәсеңдету және еуропалық ұстанымды нығайту. Дипломаттардың айтуынша, бұл жиында Украинаға қолдау көрсету туралы бірауыздан шешім қабылданған, сонымен қатар Трампты соғысты тоқтатуға көндіру ниеті байқалған.
Алайда Еуропаның бұл қадамдары мәселенің тек жартысы ғана. Енді АҚШ-тың қандай әрекет жасайтыны маңызды болмақ.
Дипломаттардың айтуынша, Вашингтон Зеленскиймен қарым-қатынасты жұмсартуға дайын, бірақ жексенбі күні қарама-қайшы сигналдар берілді. АҚШ Мемлекеттік хатшысы Марко Рубио Вашингтонның Украинамен ынтымақтасуға дайын екенін мәлімдесе, ұлттық қауіпсіздік жөніндегі кеңесші Майк Уолтц соғысты тоқтату үшін Зеленский қызметінен кетуі керегін сөз етті.
Бірақ Лондон аспанында әлі де АҚШ-тың келесі қадамы қандай болатыны туралы сұрақ қалқып тұр.
Трамп пен оның серіктестері Зеленскийге деген антипатиясын жасырып отырған жоқ, ал Путинге деген сенімі анық байқалады.