Салықтық тексеру – салықтар мен басқа да міндетті төлемдердің дұрыс есептелуін және уақтылы төленуін қамтамасыз ететін мемлекеттік бақылаудың маңызды құралы болып табылады.
Әрбір салық төлеуші тексеру жүргізу кезінде салық органдары лауазымды адамдарының құқықтарын білуі қажет.
Салық органының лауазымды адамдарының салықтық тексеруді жүргізу кезіндегі құқықтары мен міндеттері
Қазақстан Республикасының «Салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Кодексінің 155-бабына сәйкес, салықтық тексеру жүргізу кезінде салық органдарының лауазымды адамдары төмендегідей құқықтарға ие:
1. Екінші деңгейдегі банктер мен қаржы ұйымдарынан тексерілетін тұлғаның шоттары туралы, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес банк құпиясын қамтитын ақша қаражаттарының қозғалысы жөніндегі мәліметтерді сұратуға және алуға;
2. Мемлекеттік органдардан тексеру жүргізу үшін қажетті құжаттар мен мәліметтерді, соның ішінде коммерциялық, банктік және салықтық құпияны қамтитын ақпаратты алуға;
3. Бухгалтерлік және өзге де есеп құжаттамасын қағаз және электрондық түрде талап етуге, сондай-ақ тексеру тақырыбы шегінде ақпараттық жүйелерге қол жеткізуге;
4. Тексеру барысында туындаған мәселелер бойынша салық төлеушіден және оның қызметкерлерінен жазбаша түсініктемелер сұратуға;
5. Тексеру жүргізуге байланысты мәселелер бойынша шетел мемлекеттерінің мемлекеттік және өзге де органдарына сұрау салуға;
6. Бухгалтерлік және салықтық ақпаратты қамтитын пайдаланылатын бағдарламалық қамтамасыз ету мен ақпараттық жүйелер деректерін қарауға қол жеткізуді талап етуге (банктік құпия ретінде заңмен қорғалатын банк бағдарламаларынан басқа);
7. Салық салу объектісі болып табылатын мүлікті қарауға, түгендеу жүргізуге (тұрғын үй-жайлардан басқа), нақты деректерді тауар-көлік жүкқұжаттарымен салыстыруға;
8. Салық кодексінде белгіленген тәртіппен салық салу объектілерін жанама әдіспен айқындауға;
9. Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға.
Салық органы лауазымды адамдарының міндеттері
Сонымен қатар, салықтық тексеру жүргізу кезінде салық органы лауазымды адамдары төмендегідей міндеттерді орындауға тиіс:
1. Салық төлеушінің құқықтары мен заңды мүдделерін сақтап, заңсыз әрекеттері немесе шешімдері арқылы зиян келтіруге жол бермеуге;
2. Алынған және жасалған барлық құжаттардың сақталуын қамтамасыз етуге, оларды тексерілетін тұлғаның келісімінсіз жария етпеуге (заңда көзделген жағдайларды қоспағанда);
3. Қызметтік әдепті сақтауға;
4. Тексеру жүргізу кезінде салық төлеушіні оның құқықтары мен міндеттері туралы хабардар етуге;
5. Салық органы өкілдері ретінде өз өкілеттіктері мен міндеттерін түсіндіруге;
6. Салық төлеушінің белгіленген жұмыс тәртібін бұзбауға;
7. Салық төлеушінің талабы бойынша тексеру жүргізу тәртібіне қатысты Кодекс ережелерін түсіндіруге;
8. Тексеру жүргізу кезінде тексеру туралы тапсырманы және қызметтік куәліктерін көрсетуге;
9. Қазақстан Республикасының Салық кодексінде көзделген өзге де міндеттерді орындауға.
Өз құқықтары мен міндеттерін білу салық төлеушілерге салық органдарымен ашық және сындарлы қарым-қатынас орнатуға, сондай-ақ қаржылық қызметтің айқындығы мен заңдылығын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Жамбыл облысы бойынша
Мемлекеттік кірістер департаментінің
Аудит басқармасының басшысы
Т. Парманов