Ауылда тұрақтап, жер жағдайына қанығып өскен адам үшін мал шаруашылығымен айналысу таңсық емес. Содан болар, елден алыстағысы келмеген азаматтардың бірі қолға кетпен ұстап нәсібін жерден айырса, ендігісі төскейге түлік өргізіп, табысын айырып отыр. Кәсіп жер таңдамайды, тәуекелге барып, еңбекке төселе білсең болғаны.
Қаратау ауылдық округіне қарасты мал өсірумен айналысатын отыздан астам шаруа қожалығы бар екен. Тау аймағының шөбі шалғын келгенімен табиғаты қатал. Атакәсіптің қыр-сырын меңгеріп, жер жағдайына қанық болмасаң, мұнда мал өсіремін деу бекер. Бастысы, іске ниет танытып, бейнетіне бейімделе білуің керек. Жазылмаған бұл қағиданы осындағы шаруалар жақсы біледі.
Жеті жылға жуық уақыт төскейге түлік жайып, мал өсірумен айналысып келе жатқан шаруа қожалықтардың бірі-«Жұмабай». Шаруашылық иесі Жұмабай Кенжеев бұған дейін Қаратау совхозында түрлі жұмыстар атқарып, кейін кеңшар тараған соң, жеке кәсіп ашуға ден қойған. Тәжірибе жеткен жетістік, жіберген кемшіліктерден жиналады ғой. Жеті жыл аралығында шаруашылықтың ісі жүйеленіп, қалыпқа түскен.
Алайда, былтырғы қыс шаруаға жайсыз, малға шығын әкелген көрінеді. Өткен жыл табысын түліктен айырған малсақ жандарға салмақ түсіргені рас. Табиғаттың біліп болмайтын тосын мінезінен сақтанған шаруалар биылға жем-шөп қорын толтырып, дайындық танытыпты.
2021 жылы ерте көктемде жауған қар мен дүлей боран біраз шығын әкелді. Мұндай жағдай менде ғана емес, іргелес отырған шаруа қожалықтарында да кездесті. Биылғы қыс жайлы болды. Мал төлдету науқанын да ойдағыдай атқардық. 100 саулықтан 80-нен астам төл алдық. Жем-шөп қымбат болды. Қолда барды үнемдеп, көкке ілігуге асықтық. Шүкір, жем-шөбіміз жетті, уайымымыз сейілді,-деді малжайы туралы әңгімеге тартқанымызда жасы алпыстан асқан шаруа қожалық иесі.
Жұмабай Кенжеев қырықтық науқанын аяқтаған. Қолдағы 600-ден астам уақ малдың жүнін қырқуға аз қаражат жұмсалмайды. Шаруаның өзі әр басқа 300 теңгеден жұмсаған көрінеді. Егер қойдың жүнін өткізсе, шығынның орнын аз да болса толтыруға болатындығын айтады.
Шаруа қожалықта қазір мал тоғыту жұмыстары жүріп жатыр. Арнайы орынды іске ыңғайлы етіп Жұмабайдың өзі жасаған. Мұндай орындар бұл аймақта екі-үш шаруа қожалықтарында ғана бар.
Уақ малдан бөлек, қорада ірі қара да ұстайды. Жер жағдайы келмеген соң, шаруа сиырдың санын азайтқан. Қазір қолдағы бар түліктің сүтін Қаратау қаласына саудалап, ұсақ-түйек қажеттің орнын толтырып отыр.
Малшысына да ай сайынғы еңбекақысын тұрақты төлеп, күнделікті азық-түліктерін жеткізіп береді. Керек кезінде Жұмабайдың өзі шаруаның басында болып, қолқабысын тигізіп тұру әдепкі ісі. Оның алдағы жоспары мал басын асылдандыру. Ол туралы шаруаның өзі: — Малды асылдандырып, түліктің өзгеше түрін алу көптен бергі жоспарым. Сол үшін Түркістан облысынан асыл тұқымды қошқар алдырдым. Бұл уақытпен шешілетін жұмыс. Бірақ алдағы жасап жатқан жұмыстан үміт күтемін, — дейді.
Кәсіп жасаған соң кедергілер кездеспей тұрмайды. Жұмабай Кенжеевтің айтуынша, күн ызғары біліне аймақта қасқыр көбейеді. Осы маңдағы малдарға шабады. Бір қыстың өзінде біраз түлігінен айырылыпты.
Қасқырлар қорқуды қойды. Тіпті қораның іргесіне дейін келеді. Ендігі жерде жауапты мамандар түз тағыларынан келетін қауіпті шешіп берсе, уайым да азаяр еді. Біздің қолымызда мылтық та әрі оны аулауға рұқсат та жоқ,-дейді шаруа.
Қазір Жұмабай ағамыздың шаруасына жазғы демалысқа шыққан немересі Алинұр көмек беріп жүр. Кәсіптің қыр-сырына бейімдеп жүрген атасы баланың өзі кәдімгідей қолқанат екенін айтады.
«Мал өсірсең, қой өсір, пайдасы оның көл-көсір»,-деген. Табысы барын білгеннен соң айтқан болар бұрынғылар. Бірақ нәсіп көктен түспейді, төккен термен келеді. Малды төлдету, қырықтығы, тоғыту, қора-жайды қамдап, жем-шөп әзірлеу сынды жылдың төрт мезгілі қайталанатын кезек күткен жұмыстары және бар. Ия, мал өсірудің машақатына шыдай білген шаруалардың еңбегі таза, табысы адал.