Ұйықтамау миға және жалпы когнитивті функцияға ауыр зардаптар әкеледі. Егер сіз күні бойы ұйықтамасаңыз, осы өзгерістер мен белгілер болуы мүмкін.
Когнитивті функцияның бұзылуы: ұйқының болмауы когнитивті функцияның әртүрлі аспектілеріне, соның ішінде зейінге, шешім қабылдауға және мәселелерді шешуге әсер етуі мүмкін. Нәтижесінде сізге нақты пайымдаулар жасау қиындайды.
Есте сақтау проблемалары: ұйқы жадты біріктіруде шешуші рөл атқарады, ал ұйқының болмауы қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді жадты нашарлатуы мүмкін. Оның салдарынан ақпаратты қабылдау және оны есте сақтау қиынға соғады.
Қырағылықтың төмендеуі: ұйқының болмауы байқампаздықтың төмендеуіне әкелуі мүмкін, бұл сізді жазатайым оқиғалар мен қателіктерге бейім етеді. Сіздің реакция танытуыңыз да баяулауы мүмкін, бұл сіздің қиын жағдайларда тез әрекет ету қабілетіңізге әсер етеді.
Эмоционалды тұрақсыздық: ұйқының болмауы көңіл-күйдің өзгеруіне, ашуланшақтыққа, стресстің және эмоционалды реакциялардың жоғарылауына әкелуі мүмкін. Эмоцияларды тиімді реттеу қиынға соғады, бұл сезімталдық пен эмоционалды реактивтіліктің жоғарылауына әкеледі.
Галлюцинация: ұйқының бұзылуының төтенше жағдайларында адамдар галлюцинацияны сезінуі немесе жоқ нәрселерді қабылдауы мүмкін. Бұл галлюцинациялар визуалды, есту арқылы немесе сенсорлық болады.
Физикалық денсаулық проблемаларының жоғарылау қаупі: ұзақ уақыт ұйқының болмауы физикалық денсаулыққа зиян. Бұл иммундық жүйені әлсіретіп, жүрек-қан тамырлары аурулары, қант диабеті, семіздік және басқа созылмалы аурулардың қаупін арттыруы мүмкін.
Микрон эпизодтары: ұйқының болмауы сіздің миыңызды микрон деп аталатын еріксіз ұйқының қысқа эпизодтарына жіберуі мүмкін. Осы эпизодтар кезінде сіз бірнеше секунд болса да, бір сәтке есіңізден танып қаласыз. Бұл әсіресе қырағылықты қажет ететін тапсырмаларды орындау кезінде өте қауіпті.
Бұл факторлар жас, жалпы денсаулық және бұрынғы ұйқы тапшылығы сияқты жеке факторларға байланысты өзгеруі мүмкін. Ұйқының қысқа мерзімді жетіспеушілігін басқаруға болады, ал созылмалы ұйқының болмауы одан да ауыр салдарға әкелуі мүмкін. Мидың оңтайлы қызметі мен жалпы деннің саулығы үшін жеткілікті және сапалы ұйқы өте маңызды.
Ағзаға ұйқы не үшін қажет?
Ұйқы біздің жалпы денсаулығымыз бен әл-ауқатымыз үшін қажет бірнеше маңызды функцияларды орындайды. Соның ішінде ұйқы денені қалпына келтіруге мүмкіндік береді. Ұйқы кезінде денеде энергияны қалпына келтіруге, иммунитетті нығайтуға көмектесетін процестер жүреді. Мидың оңтайлы жұмысы мен өнімділігі үшін де жеткілікті ұйқы өте маңызды. Ұйқы зейінді және шешім қабылдау қабілетін жақсартады. Бұдан бөлек ұйқы физикалық денсаулықпен тығыз байланысты. Созылмалы ұйқының болмауы семіздік, қант диабеті, жүрек-қан тамырлары аурулары және иммундық функцияның әлсіреуі сияқты жағдайлардың даму қаупінің жоғарылауына әсер етеді. Метаболизмді, гормоналды тепе-теңдікті және жалпы физикалық әл-ауқатты сақтау үшін де жеткілікті ұйқы қажет. Сонымен қатар ұйқы психикалық денсаулықта маңызды рөл атқарады. Яғни сапалы ұйқы эмоционалды әл-ауқатқа, тұрақтылыққа және жалпы психикалық денсаулыққа ықпал етеді. Ұйқының гормондардың өндірісі мен тепе-теңдігін реттеуге қатысатынын да біле жүріңіз. Ұйқы өсу гормоны, кортизол, инсулин және репродуктивті гормондар сияқты гормондарға әсер етеді.